سرگئی لاوروف کیست؟| وزیر خارجه پوتین که با پیام مهمی به تهران می‌آید

رویداد۲۴ | روح انگیز درّی: سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه امروز (سه‌شنبه، ۷ اسفند) وارد تهران می‌شود. سفری که در شرایط فعلی منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است.

سفر لاوروف به ایران در زمانی انجام می‌شود که اخیراً گفت‌و‌گو‌هایی میان آمریکا و روسیه برای عادی‌سازی روابط در ریاض انجام شد. خبرگزاری تاس روسیه به نقل از کاخ کرملین با اشاره به اینکه مذاکرات روسیه و آمریکا تاثیری بر همکاری روسیه و ایران نخواهد داشت، اعلام کرد که روسیه آماده کمک به ایران برای حل مشکلات مربوط به برنامه هسته‌ای خود است.

درباره نیت و رویکرد روسیه در مساله هسته‌ای ایران البته همواره اختلاف نظر‌های جدی وجود داشته است. برخی از نیرو‌های اصولگرا در داخل ایران از اساس به همراهی روسیه اعتقاد داشته و مسکو را رفیق امن ایران می‌خوانند. با این وجود گفته‌های محمدجواد ظریف در فایل صوتی که در سال‌های اخیر در گفت‌و‌گو با سعید لیلاز درز پیدا کرد نشان می‌دهد که روسیه و مهمتر از آن سرگوئی لاوروف چهره‌ای نیست که بتوان به راحتی درباره حسن نیت او پیرامون مساله هسته‌ای ایران جمع بندی کرد

سرگئی لاوروف کیست؟

سرگئی لاوروف با نام کامل سرگئی ایوانوویچ ۲۱ مارس ۱۹۵۰ در مسکو متولد شد. پدر سرگئی اصالتا ارمنی و از تفلیس به مسکو مهاجرت کرده بود و مادرش روس بود. لاوروف بعد‌ها نام خانوادگی پدرش، کلانتریان را کنار گذاشت و نام خانوادگی روسی مادرش را برگزید.

با وجود اینکه سرگئی لاوروف، ابتدا رویای فیزیکدان شدن در سر داشت و خودش را در قامت فیزیکدان هسته‌ای می‌دید، اما وارد موسسه دولتی روابط بین‌الملل مسکو شد و در سال ۱۹۷۲ از آن فارغ‌التحصیل شد.

در این دوره او سینهالی، زبان رسمی سریلانکا و زبان مولداوی را در کنار انگلیسی و فرانسه آموخت، هرچند بعد‌ها گفت صحبت کردن به زبان فرانسوی برایش "آسان نیست. "

بلافاصله پس از فارغ التحصیلی، برای انجام دوران تعهد تحصیلی جذب سفارت روسیه در سریلانکا شد و به مدت چهار سال به عنوان مشاور سفیر فعالیت کرد.

سرگئی لاورورف؛ از سازمان ملل تا وزارت امور خارجه پوتین

سال ۱۹۷۶ سرگئی جوان به روسیه بازگشت و به عنوان دبیر دوم دفتر ارتباطات اقتصادی وزارت خارجه شوروی مشغول به کار شد تا اینکه در۱۹۸۱ با سمت مشاور ارشد، به نمایندگی روسیه در سازمان ملل رفت.

بیشتر بخوانید: آلینا کابائوا کیست؟| معشوقه مخفی پوتین با نفوذ سیاسی و ثروت افسانه‌ای

پس از آن و تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به ترتیب تجربه معاون بخش ارتباطات اقتصادی وزارت خارجه و مدیر سازمان بین‌المللی وزارت خارجه را در کارنامه خود دارد. سال ۱۹۹۱، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، لاوروف به مقام معاون وزارت خارجه رسید و تا زمان بازگشتش به سازمان ملل در سمت نماینده دائمی روسیه در سال ۱۹۹۴ در این سمت باقی ماند.

نکته جالب توجه دوران کاری لاوروف در سازمان ملل امضای تفاهم‌نامه بوداپست بود که در آن روسیه در قبال واگذاری زرادخانه هسته‌ای قزاقستان، بلاروس و اوکراین به مسکو و پیوستن این سه کشور به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، تعهد کرد تمامیت ارضی و امنیت مرز‌های آنان را تضمین کند.

در سال ۲۰۰۴ ولادیمیر پوتین، سرگئی لاوروف را به مقام وزیر خارجه روسیه رساند که تا امروز در این سمت باقی مانده است. او پس از آندره گرومیکو، طولانی‌ترین دوران حضور در جایگاه وزیر خارجه در تاریخ روسیه و شوروی را دارد.

سرگئی لاوروف و «به تو چه‌ای» که از ظریف شنید

علی رغم ادبیات دیپلماتیک و ادعا‌های مطرح شده مبنی بر ارائه مسکو برای کمک به حل مساله پرونده هسته‌ای ایران، اما بسیاری از ناظرات از تلاش روسیه برای عدم عقد برجام و بعد از ان تلاش برای برهم زدن آن گفته‌اند و در میانه این ادعا البته نام لاوروف به شدت جدی بوده است.

علاوه بر این که مشخصا لاوروف با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک در سال ۲۰۱۵ و احیای آن در سال ۲۰۲۲ موافق نبود، اما افشای فایل صوتی مصاحبه جواد ظریف وزیر خارجه پیشین با سعید لیلاز در قالب تاریخ شفاهی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، جدی‌ترین نمونه از رویکرد لاوروف به پرونده هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد.

افشای فایل صوتی مصاحبه جواد ظریف با سعید لیلاز در قالب تاریخ شفاهی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، جدی‌ترین نمونه از رویکرد لاوروف به پرونده هسته‌ای ایران به نظر می‌رسد.

در این فایل صوتی جواد ظریف علاوه بر اشاره به  دعوت از قاسم سلیمانی فرمانده وقت سپاه قدس به مسکو به جای وزارت خارجه ایران به عنوان نهاد رسمی سیاست‌خارجی، از اختلاف نظری پرده بر‌می‌دارد که نمونه آشکار تلاش لاوروف برای نگه داشتن سرنوشت برجام در چارچوب منافع روسیه است.

جواد ظریف در این گفت‌و‌گو می‌گوید: «یک شب در اتاق جان کری صحبت می‌کردیم و لاوروف به من گفت من کار دارم و باید برگردم، مذاکرات را تمام کنیم. جان کری به من گفت نظر تو چیست؟ من گفتم این شرایط برای من قابل قبول نیست. لاوروف در پاسخ گفت پس تو که دستورالعمل نداری، وقت ما را نگیر، ما بریم به کارمان برسیم، تو هم برو دستور‌العملت را بگیر و بعداً برگرد. من با لحن بسیار غیر‌محترمانه به او گفتم به تو هیچ ربطی ندارد.»

سرگئی لاوروف و فحاشی علنی

لاوروف از اساس به شخصیتی بددهن شناخته می‌شود و چندین بار با موضوع به کاربرد الفاظ نادرست زیر ذره بین رسانه‌ها رفته است. در سال ۲۰۰۸ همزمان با جنگ روسیه و گرجستان، وقتی در یک گفتگوی تلفنی دیوید میلیبند وزیر امور خارجه بریتانیا با اشاره به اقدام نظامی روسیه گفت اتحادیه اروپا از رفتار کرملین خشمگین است، لاوروف پاسخ داد: «تو فکر می‌کنی چه پُخی هستی؟»

در اوت ۲۰۱۵ در جریان یک کنفرانس خبری با حضور عادل جبیر، میکروفن‌ها صدایی از لاوروف را ضبط کردند که در حالی که با اخم منتظر پایان صحبت‌های وزیر خارجه عربستان بود زیر لب می‌گوید: «احمق لعنتی» مشخص نیست که او دقیقاً چه کسی را خطاب کرده است. سال ۲۰۱۵ زمان اوج اختلاف عربستان سعودی و روسیه بر سر سرنوشت بشار اسد و آینده جنگ داخلی سوریه بود.

بعدتر، سخنگوی وزارت خارجه روسیه عصبانیت لاوروف از مواضع عادل جبیر را تکذیب کرد و ادعا کرد کلمات «توهین آمیز» او را نشنیده است.

در دسامبر ۲۰۱۶ وزیر خارجه روسیه پس از دیدار با همتای آلمانی خود در هامبورگ با چهره عصبانی خطاب به تصویربردار خبرگزاری رویترز گفت: «چی می‌خوای؟» و هنگامیکه از فیلم‌بردار دور می‌شد، زیر لب زمزمه کرد: «احمق».

لاوروف؛ وزیر اخمو با دست به قلم در شعر سرودن

یکی از سرگرمی‌های لاوروف سرودن شعر است. نشریه ادبی «راسکی پایونیر» در شماره ویژه خود با عنوان «غربت» سه شعر از او منتشر کرد. تاریخ یکی از این اشعار به سال ۱۹۸۹ زمانی که لاوروف به عنوان دیپلمات در نمایندگی شوروی در سازمان ملل کارمی‌کرد، مربوط است.

دومین و سومین شعر در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ زمانی که لاوروف پس از وقفه‌ای پنج ساله به سازمان ملل، این بار زیر پرچم روسیه، باز می‌گردد، مربوط است. او درباره این شعر‌ها و دلیل انتشارش در مجموعه‌ای با نام غربت می‌گوید: «هدفم از نوشتن این شعر‌ها این بود که نشان دهم چگونه مفهوم غربت در مراحل مختلف شکل‌گیری‌اش در ذهن نسل من فهمیده می‌شود.»

عنوان شعری که لاوروف در سال ۱۹۸۹ سروده، «یکی برای جاده» است. در این شعر درشکه‌ای به تصویر کشیده می‌شود که آماده بردن شاعر به «خارج از کشورش» است. راوی در آخرین لحظات «در برابر صلیب‌ها و قبر‌های مردم کشورش سر‌تعظیم فرود می‌آورد.»

در سال ۲۰۱۷، لاوروف شعری هم در رثای دوست و همکار قدیمی‌اش ویتالی چروکین دیپلمات کهنه‌کار روس نوشت. در این شعر هم مثل نوشته‌های پیشین، رگه‌های روشنی از مضامین وطن‌پرستانه دیده می‌شود. او همچنین در سال ۲۰۱۹ شعری با محتوای حماسی به نام «دود» منتشر کرد.

سرگئی لاورورف؛ مرد خانواده یا سیاستمداری با روابط عاشقانه پنهان

سرگئی لاوروف در سومین سال دانشجویی اش با ماریا لاورووا ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دختری به نام اکاترینا است.

اکاترینا در مصاحبه با رسانه‌های روسیه پدرش را مردی اهل خانواده معرفی می‌کند که هرگز «جلسه والدین در مدرسه را پشت گوش نینداخته است» و «از اینکه رانندگی را از او آموخته و کسی جز پدرش تکالیف درسی‌اش را مرور نکرده، راضی است».

چهره لاوروف به عنوان مرد خانواده زمانی زیر سوال رفت که برخی رسانه‌ها از رابطه خارج از ازدواج او خبر دادند.

بنا به ادعای تیم رسانه‌ای الکسی ناوالنی، مخالف فقید دولت روسیه، لاوروف با زنی به نام اسوتلانا پولیاکووا رابطه عاشقانه دارد.

این گزارش که با نام «رشوه، قایق تفریحی و معشوقه» منتشر و جزئیاتی از سفر‌های پنهانی این زوج و تفریح در قایق سوپر لوکس الیگارش سرشناس روس را علنی کرد.

پس از حمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین دولت بریتانیا اسوتلانا پولیاکووا را تحریم کرد. جزئیات این سفر‌های دریایی زمانی بیشتر فاش شد که پولینا، دختر ۲۶ ساله پولیاکووا، عکس‌های یکی از این سفر‌های دریایی مجلل را در صفحه اینستاگرام شخصی‌اش منتشر کرد.

در یکی از نشست‌های مطبوعاتی وزارت خارجه روسیه، خبرنگار سایت خبری «زنک» روسیه از ماریا زاخاروا سخنگوی وزارت خارجه، درباره رابطه عاشقانه وزیر خارجه روسیه پرسید. در پاسخ زاخاروا بدون رد ادعا‌های مطرح شده، آن را به «نیات بد تیم رسانه‌ای ناوالنی» نسبت داد، و منتشرکنندگان این گزارش‌ها را به «دریافت پول از دولت‌های غربی» و «کسب حمایت از دستگاه‌های اطلاعاتی دولت‌هایی که روسیه را دشمن خود می‌دانند» متهم کرد.

سرگئی لاوروف و دعوا با کوفی عنان بر سر سیگار

سال ۲۰۰۳ وقتی کوفی عنان، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد تصمیم گرفت کشیدن سیگار در تمام مکان‌های ساختمان اصلی این سازمان در نیویورک را ممنوع کند، سرگئی لاوروف که در آن زمان با عنوان نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل حضور داشت، به این تصمیم اعتراض کرد. او مدعی بود «ساختمان ملل متحد در نیویورک ملک مشترک تمام اعضا است» و دبیر‌کل فقط کارمند این سازمان است و «چنین حقی ندارد».

اعتراض لاوروف به این تصمیم عنان، دلیل سیاسی نداشت. تنها هدف او آزادی در کشیدن سیگار حین کار بود. در میان تمام ویژگی‌های لاوروف، مصرف زیاد سیگار بین همکارانش زبان‌زد بود. بعضی رسانه‌ها مصرف سیگار او را روزانه نزدیک به یک پاکت و نیم گزارش کرده بودند.

علاقه مفرط لاوروف به سیگار، به اختلافش با کوفی عنان محدود نماند و بعدها، زمانی که به سمت وزیر خارجه منصوب شد، او را به مخالفت با قوانین روسیه کشاند. او سال ۲۰۱۷قوانین ضد مصرف دخانیات روسیه را که مورد حمایت پوتین بود، «سخت‌گیرانه» توصیف کرد.

با وجود این مخالفت، کمی بعدتر ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در پاسخ به رسانه‌ها گفت: «سرگئی لاوروف مصرف سیگار را به چند عدد در روز کاهش داده است. زمانی که می‌شد او را سیگاری نامید دیگر گذشته است».